TÜRK ZİRAAT YÜKSEK MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ
ZİRAİ ÖĞRENİM RAPORU
26.10.2017
Dünyada tarım ve gıda canlılar var olduğu sürece önemini hep devam ettirecektir. İnsan nüfusu 150 yıl önce 1 Milyar, 1950 lerde 2,5 milyar iken günümüzde bunun üç katına gelmiş durumdadır.
Tarım alanlarını genişletmemiz mümkün olmadığından günün şartlarına göre teknolojiyi kullanarak nüfus artışına paralel olarak tarımı ve gıda üretimini artırmamız ve geliştirmemiz gerekmektedir.
Zirai öğrenimde de gelişen ve değişen şartlara uyumlu bir şekilde değişiklikler yapılmalıdır. Teknolojinin gelişmesi ile gerek metodik değişimler gerekse de toplumun değişen ihtiyaçlarına göre şekillenen bir yapı almalıdır.
Ülkemizde 40 a yakın Ziraat Fakültesi vardır, 81 ile üniversite kurulmasıyla popülist yaklaşımla en kolay kurulabilen fakülte halini almış, uygulama alanından, laboratuar alt yapısından yoksun bir şekilde ve yeterli eğitim öğretim kadrosu bulunmadan bu fakülteler açılmıştır. Bu durum mesleğin kalitesini düşürerek okullara giren öğrenci portföyünü de değiştirmiştir. Okullardan mezun olanların sayısı nicelik olarak talep edilen Ziraat Mühendislerinin sayısından fazla olunca işsizlik problemi de hızla artmaktadır.
EĞİTİM SORUNU
a) Girişimci ve özel sektörde arzulanan ziraat mühendisi tipi:
Fakülteler eğitim programlarını; mezunları mezuniyet sonrası başarılı işletmeler kuracak ve özel sektörde aranan eleman olacak vasıflarda yetiştirecek tarzda düzenlemeli. Bu vasıflarda mühendis yetiştirecek tarzda öğretim üyeleri istihdam etmeli ve alt yapılarını geliştirmeli.
a) Siyasilerin, siyasi nedenlerle Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde gereğinden fazla ziraat fakültesi açmaları:
Ülkemizde bulunan ziraat fakülteleri ihtiyaç duyulandan çok daha fazladır. Ziraat fakülteleri açılırken ülke gerçekleri ve gereksinimleri göz ardı edilmiş, siyasi tercihlerle yan yana bulunan birkaç ilde veya bölgede fiziki imkanları, insan kaynakları ve teknik donanımları dikkate alınmadan ziraat fakülteleri açılmıştır. Aynı bölgede bulunan, benzer ekolojiye sahip olan ve birbirlerine çok yakın illerde ziraat fakülteleri açılmasının ülke tarımına ne kazandıracağı üzerinde düşünülmesi gerekli bir konudur.
Bundan sonra ziraat fakültesi açılmamalı, hatta mevcut fakültelerden bazılarının durumu ülke gerçeklerine uygun olarak gözden geçirilmeli ve çeşitli düzenlemelere gidilmelidir. Bu kapsamda; fakültelerin öğrenci kontenjanları sınırlandırılmalı, öğretim üyesi yeterli olan, uygulama çiftliği bulunan yakın fakültelerden en az bir fakültede, lisans eğitim ve öğretimi yapılmalı, bazı fakültelerde ise sadece lisans üstü eğitim verilmelidir. Yakın fakültelerden gereksinim duyulduğunda öğretim üyesi, alet ekipman desteği yapılmalıdır. Yeterli altyapıya sahip olmayan fakültelerin kontenjanları sınırlandırılmalıdır.
b) Ziraat fakültelerine alınan öğrenci sayısının fazlalığı:
Ziraat fakültelerinde derslerin birçoğu uygulamalı olup, laboratuara ve uygulama çiftliğine ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle uygulamaların ne kadar az öğrenci ile yapılırsa, çok daha yararlı olacağı bir gerçektir.
Sosyal bilim fakültelerinin laboratuar ve uygulama çiftliği gibi pratik uygulamalara ihtiyaç duyulmamasına rağmen kontenjanları azaltılırken, ziraat fakültelerinin kontenjanlarının arttırılması gerçekten düşündürücüdür.
c) Ziraat fakültelerinde tüm bölümlerin bulunması isteği:
 
; Ziraat fakültelerinde her bölümün bulunması mutlak bir zorunluluk değildir. Fakültenin bulunduğu, bölgenin gereksinim duyduğu bölümlerde eğitimin sürdürülmesi, o bölgenin gereksinim duymadığı bölümlerin kapatılması ve buna göre öğrenci talebinde bulunulması daha gerçekçi bir yol olarak gözükmektedir.
d) Ziraat fakültelerine gelen öğrenci profili:
1980’li yıllara kadar Ziraat Fakültelerine gelen öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun tarımla az çok bir ilgisi ve bilgisi bulunmaktaydı ve ziraat fakültelerine isteyerek gelmekteydiler. Ancak, Ziraat Fakültelerine son yıllarda gelen öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun tarımla hiçbir ilgisi ve bilgisi bulunmamaktadır.
Ziraat Fakültelerine isteyerek gelmemiş bu öğrencilere, tarımı öğretmek ve sevdirmek oldukça güç olmaktadır. Bu nedenle Ziraat Fakültelerini kazanan öğrencilere belli bir program dahilinde burs imkanı sağlanarak cazip hale getirilmelidir.
e) Fakültelere yeni bölümler açılacaksa;
Uygulama alanı, laboratuar ve kadro standardı getirilmeli ve bunlar sağlanmadan bölüm açılmamalıdır.
f) Uygulama eksikliğini gidermek için;
Staj süresinin ve uygulama derslerinin artırılması.
g) Yabancı dil eğitimine
Araştırmacı olarak yetiştirilecek, yurt dışında girişimci olabilecek, konusunda dünyadaki gelişmeleri takip edecek öğrenciler için yabancı dil eğitimine önem verilerek gerekli altyapı sağlanarak hazırlık sınıfları konulmalı.
İSTİHDAM SORUNU
ü Tarım konularında çok parçalılık giderilerek tarımı ilgilendiren tüm konular Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı sorumluluğu altında toplanmalı, yürütülecek hizmetleri karşılayacak nicelik ve nitelikte personel istihdamı yapılmalı.
ü Fakülteler talep edilen mühendis niteliği ve sayısı konusunda bilgilendirmeli, bu niteliklere uygun yeterli sayıda mühendis yetiştirmeleri için eğitim programlarını düzenlemeleri önerilmeli.
ü Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda tarım eğitimi almayan kişilerin tarım hizmetlerinde istihdam edilmemeli.
ü İdari ve uzmanlık konularda görev tanımları net bir şekilde belirlenmelidir; idareciler ve uzmanlar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın çeşitli idari hiyerarşi kademelerinden geçmelidir.
ü Personel eğitildiği alanlarda istihdam edilmeli, bu hususta bir süreklilik sağlanmalı, kurumların hafızası muhafaza edilmeli. İlgisiz, bilgisiz kişiler yetkilendirilmemeli, istihdam edilmemeli.
ü Ziraat mühendisliği konularına giren her alanda uzman ziraat mühendisleri yetkilendirilmeli.
ü Meslektaşlarımız kendi istihdam alanlarını kendileri oluşturmak için özel şirketlerin kurulmasında kolaylıklar sağlanmalı ve desteklenmeli; bu çerçevede başta ziraat mühendisleri olmak üzere tarım eğitimi almış çiftçiliği profesyonelce yapacak üreticilerin tarım işletmeleri kurmaları teşvik edilmeli.
ü Hazine arazilerinin ziraat mühendislerine işletme hakkının verilmesi, kiralanması ve düşük faizli kredilerin verilmesi konusunda uygulamaların yapılması.
ü Özel sek
töre yönelik eleman yetişti